ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ - Βρυξέλλες, 29 Νοεμβρίου 2005

Η Ευρώπη δέχεται πιέσεις καθώς η μεταβολή του κλίματος καταλαμβάνει τις πρώτες θέσεις στον κατάλογο των περιβαλλοντικών προκλήσεων

Φορείς χάραξης πολιτικής, επιχειρήσεις και ιδιώτες πρέπει να δράσουν σήμερα σχετικά με μια σειρά περιβαλλοντικών ζητημάτων ή να πληρώσουν ένα ακριβό τίμημα αύριο

Τα τέσσερα πιο θερμά έτη που έχουν καταγραφεί ποτέ ήταν το 1998, το 2002, το 2003 και το 2004. Δέκα τοις εκατό των παγετώνων των Άλπεων έλιωσε μόνο στη διάρκεια του καλοκαιριού του 2003. Με τους σημερινούς ρυθμούς, τα τρία τέταρτα των παγετώνων της Ελβετίας θα έχουν λιώσει έως το 2050. Η Ευρώπη δεν έχει βιώσει μεταβολή του κλίματος αυτής της κλίμακας εδώ και 5 000 χρόνια, σύμφωνα με μια νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), που εδρεύει στην Κοπεγχάγη.

'Το Ευρωπαϊκό περιβάλλον: κατάσταση και προοπτικές - 2005', μια πενταετής εκτίμηση σε 31 χώρες, προσφέρει μια γενική εικόνα του περιβάλλοντος της Ευρώπης και επισημαίνει ορισμένες προκλήσεις, μία από τις οποίες είναι και η μεταβολή του κλίματος. Άλλοι τομείς που προκαλούν ανησυχία είναι η βιοποικιλότητα, τα θαλάσσια οικοσυστήματα, οι χερσαίοι και οι υδάτινοι πόροι, η ατμοσφαιρική ρύπανση και η υγεία. Για πρώτη φορά, η έκθεση περιλαμβάνει ανάλυση ανά χώρα με δείκτες επιδόσεων και συγκρίσεις για όλους τους συμμετέχοντες: η ΕΕ των 25 συν τη Βουλγαρία, την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, τη Νορβηγία, τη Ρουμανία, την Τουρκία και συμπεριλαμβανομένης της Ελβετίας.

Η έκθεση υποστηρίζει ότι η μέση θερμοκρασία της Ευρώπης αυξήθηκε κατά 0,95 βαθμούς Κελσίου στον 20ο αιώνα. Αυτό είναι 35% υψηλότερο από την παγκόσμια μέση αύξηση της θερμοκρασίας της τάξεως του 0,7 βαθμού και οι θερμοκρασίες θα συνεχίσουν να αυξάνονται. Η ΕΕ το έχει αναγνωρίσει αυτό και έχει θέσει ως στόχο να περιορίσει την παγκόσμια άνοδο της θερμοκρασίας στους 2 βαθμούς πάνω από τα επίπεδα προ της βιομηχανικής επανάστασης.

'Χωρίς αποτελεσματικές δράσεις επί αρκετές δεκαετίας, η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη θα προκαλέσει λιώσιμο των πάγων στο Βορρά και απερήμωση στο Νότο. Ο πληθυσμός της Ευρώπης ενδέχεται να συγκεντρωθεί εντέλει στο κέντρο της ηπείρου. Ακόμα και αν περιορίσουμε τη θέρμανση του πλανήτη στο στόχο της ΕΕ για άνοδο της θερμοκρασίας μόνο κατά 2 βαθμούς, θα ζούμε σε ατμοσφαιρικές συνθήκες τις οποίες δεν έχει βιώσει ξανά ο άνθρωπος. Χρειάζεται μεγαλύτερος περιορισμός των εκπομπών' λέει η Jacqueline McGlade, εκτελεστική διευθύντρια του ΕΟΠ.

Στην έκθεση υποστηρίζεται ότι η προγενέστερη περιβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ έχει φέρει αποτελέσματα. Έχουμε καθαρίσει τα ύδατα και την ατμόσφαιρά μας, έχουμε περιορίσει τη χρήση ορισμένων ουσιών που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος και έχουμε διπλασιάσει τα ποσοστά ανακύκλωσης των αποβλήτων. Έχουμε επίσης λιγότερο ρυπογόνα αυτοκίνητα χωρίς τις ριζικές βελτιώσεις στους καταλύτες τα τελευταία είκοσι χρόνια, ορισμένες εκπομπές θα ήταν δεκαπλάσιες από τις σημερινές. Και όμως, σύμφωνα με την έκθεση, χρειάστηκαν δέκα με είκοσι χρόνια ώστε αυτές οι ενέργειες να έχουν αποτελέσματα.

Αυτές οι περιβαλλοντικές επιτυχίες ανατρέπονται σήμερα από αλλαγές στα ατομικά καταναλωτικά πρότυπα. Οι Ευρωπαίοι ζουν περισσότερο και οι περισσότεροι από εμάς ζούμε μόνοι μας, αυξάνοντας τις ανάγκες για χώρους διαβίωσης. Ανάμεσα στο 1990 και το 2000, οικοδομήθηκαν πάνω από 800 000 εκτάρια από την έκταση της Ευρώπης. Η έκταση αυτή είναι τρεις φορές το μέγεθος του Λουξεμβούργου. Εάν οι τωρινές τάσεις συνεχιστούν, το αστικό μας περιβάλλον θα διπλασιαστεί μόλις μέσα σε ένα αιώνα. Η διαχείριση της πολεοδομικής αναρχίας έχει ουσιαστική σημασία εάν θέλουμε να προστατέψουμε τους φυσικούς μας πόρους, υποστηρίζει η έκθεση.

Ταξιδεύουμε σε μεγαλύτερες αποστάσεις και συχνότερα, και καταναλώνουμε τους φυσικούς πόρους του πλανήτη με το διπλάσιο ρυθμό σε σχέση με τον μέσο όρο όλων των χωρών του πλανήτη. Οι μεταφορές είναι ο ταχύτερα αναπτυσσόμενος τομέας που συμβάλλει στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και η τάση αυτή θα συνεχιστεί σύμφωνα με τις προβλέψεις. Για παράδειγμα, τα αεροπορικά ταξίδια αναμένεται να διπλασιαστούν έως το 2030. Κατά συνέπεια, αφήνουμε σαφώς τα χνάρια μας εκτός Ευρώπης, εξαντλώντας τους φυσικούς πόρους και καταστρέφοντας το περιβάλλον του πλανήτη.

Από τις δημοσκοπήσεις του Ευρωβαρομέτρου προκύπτει ότι πάνω από 70 τοις εκατό των Ευρωπαίων θέλουν, οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων να δίνουν το ίδιο βάρος στην περιβαλλοντική, την οικονομική και την κοινωνική πολιτική. Προκειμένου να ληφθούν υπόψη αυτές οι απόψεις, η έκθεση υπογραμμίζει ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να συνεργαστούν σε ευρωπαϊκό, εθνικό και τοπικό επίπεδο. Πρέπει να ενσωματώσουν την περιβαλλοντική διάσταση σε όλους τους τομείς, όπως στις μεταφορές, τη γεωργία και την ενέργεια, και να θέσουν ένα πλαίσιο εντός του οποίου ιδιώτες και επιχειρήσεις θα μπορούν να αναλάβουν δράση.

'Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να είναι διορατικοί. Πρέπει να μετατοπιστούμε σταδιακά από την φορολόγηση της εργασίας και των επενδύσεων προς τη φορολόγηση της ρύπανσης και της μη αποδοτικής χρήσης των υλικών και της γης. Χρειαζόμαστε επίσης μεταρρυθμίσεις τέτοιες που οι επιδοτήσεις να εφαρμόζονται στις μεταφορές, τη στέγαση, την ενέργεια και τη γεωργία. Χρειαζόμαστε επιδοτήσεις που να ενθαρρύνουν βιώσιμες πρακτικές και αποδοτικές τεχνολογίες', λέει η καθηγήτρια McGlade.

'Με την ενσωμάτωση των απαραίτητων κινήτρων, τέτοιες μεταρρυθμίσεις θα οδηγήσουν σε περισσότερες επενδύσεις, καινοτομίες και ανταγωνισμό. Το έχουμε ήδη δει αυτό στην πράξη σε ορισμένες χώρες και τομείς. Η ισχυρή φορολόγηση του πετρελαίου στην Ευρώπη και τα υψηλά ρυθμιστικά πρότυπα οδήγησαν σε αυτοκίνητα που έχουν σχεδόν διπλάσια αποδοτικότητα σε καύσιμα, σε σύγκριση με τα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στους αμερικανικούς δρόμους, τις τελευταίες δεκαετίες. Έχουμε δει τι κοστίζει σε ανθρώπινες ζωές και στο περιβάλλον μας η μη ανάληψη δράσεων, με παραδείγματα όπως η κατάρρευση των αλιευτικών αποθεμάτων, η χρήση αμιάντου στα κτίρια, η όξινη βροχή και ο μόλυβδος στο πετρέλαιο. Συμφέρον μας είναι να δράσουμε τώρα για να διασφαλίσουμε το μέλλον', λέει η καθηγήτρια McGlade.

Σημειώσεις προς τον εκδότη:

Σχετικά με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (ΕΟΠ): Ο ΕΟΠ εδρεύει στην Κοπεγχάγη. Στόχος του Οργανισμού είναι να συμβάλλει στην επίτευξη σημαντικής και μετρήσιμης βελτίωσης του περιβάλλοντος στην Ευρώπη, με την παροχή έγκαιρων, στοχοθετημένων, σχετικών και αξιόπιστων πληροφοριών στους φορείς χάραξης πολιτικής και στο κοινό.

Στα πλαίσια της αποστολής του, ο ΕΟΠ παρέχει μια εκτενή επισκόπηση της κατάστασης του Ευρωπαϊκού Περιβάλλοντος κάθε τέσσερα χρόνια. Η έκθεση 'Το Ευρωπαϊκό περιβάλλον: κατάσταση και προοπτικές 2005' περιλαμβάνει:

• Μια ολοκληρωμένη εκτίμηση του περιβάλλοντος της Ευρώπης με κεφάλαια σχετικά με τα εξής θέματα:
  • Περιβάλλον και ποιότητα ζωής
  • Γη
  • Μεταβολή του Κλίματος
  • Ποιότητα Αέρα και Υγεία
  • Υδατικοί Πόροι
  • Θάλασσες και Ακτές
  • Εδάφη
  • Βιοποικιλότητα και Οικοσυστήματα
  • Περιβάλλον και Οικονομικοί Τομείς
  • Ατενίζοντας το μέλλον
• Ένα κεντρικό σύνολο δεικτών, δηλ. ένας μικρός αριθμός δεικτών που είναι σταθεροί και που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να μετρηθεί η αποτελεσματικότητα των πολιτικών, όπως η πρόοδος προς τους στόχους του Κυότο. Ένα παράδειγμα ενός κεντρικού δείκτη είναι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Οι δείκτες παρέχουν έγκαιρες και σχετικές πληροφορίες για τις τάσεις και τις κινήσεις που λαμβάνουν χώρα στο περιβάλλον.
• Μια ανάλυση ανά χώρα βασισμένη σε εννέα από τους κεντρικούς δείκτες. Η ανάλυση παρέχει ένα μέτρο σύγκρισης των επιδόσεων των κρατών, με βάση πληροφορίες που παρέχουν τα ίδια τα κράτη.
  
  Οι αναλύσεις των κρατών καταρτίστηκαν μετά από συνεργασία μεταξύ των κρατών και του ΕΟΠ, προκειμένου να εξασφαλίσουν πρόσθετες προοπτικές, σε επίπεδο χώρας, στην ανάλυση του πίνακα αποτελεσμάτων. Η επιλογή δεικτών που περιλήφθηκαν στον πίνακα αποτελεσμάτων αποτελεί ευθύνη του ΕΟΠ και δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα τις προτεραιότητες των χωρών. Για να εξασφαλίσουμε την βαθύτερη κατανόηση των ζητημάτων σε επίπεδο κράτους, ορισμένοι αριθμοί που περιλαμβάνονται εδώ προέρχονται από εθνικές πηγές και επομένως μπορεί να μην είναι απόλυτα συγκρίσιμοι με τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει η Eurostat, ο ΕΟΠ ή άλλοι διεθνείς οργανισμοί. Ο ΕΟΠ φέρει ευθύνη για το τελικό αποτέλεσμα.
• Δείτε τις επιδόσεις της χώρας σας ανατρέχοντας στο Μέρος Γ΄ της έκθεσης.
• Χώρες που καλύπτονται από την έκθεση: Η ΕΕ των 25 (Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ελλάδα, Εσθονία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ουγγαρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Σλοβενία, Σουηδία, Τσεχική Δημοκρατία, Φινλανδία) και Βουλγαρία, Ισλανδία, Λιχτενστάιν, Νορβηγία, Ρουμανία και Τουρκία.

Σύνδεσμοι στο Διαδίκτυο