Viðtal — Að meta og takast á við loftslagsáhættu Evrópu

Hvað er EUCRA skýrslan?

Marianne: EUCRA er fyrsta matið á loftslagsbreytingum í Evrópu sem hafa áhrif á álfuna. Skýrslan byggist að mestu leyti á fyrirliggjandi vísindaþekkingu, þ.m.t. matsskýrslur milliríkjanefndar um loftslagsbreytingar (e. Intergovernmental Panel on Climate Change - IPCC) sem og viðeigandi þekkingu frá Sameiginlegu rannsóknarmiðstöðinni og Copernicus loftslagsbreytingaþjónustunni.

Hvað er nýtt og einstakt við skýrsluna?

Julie: Í samanburði við aðrar skýrslur kynnir EUCRA nokkra nýja eiginleika, s.s. kerfisbundið mat á miklum fjölda loftslagsáhættu fyrir Evrópu, stutt af óháðri áhættumatsnefnd, og sterkari áhersla á samsetningu, fallandi, þvert á atvinnugreinar og yfir landamæri og áhættuþáttum sem ekki eru loftslagsþættir.

Það tekur einnig skýrt tillit til dreifingar réttlætis í tengslum við áhrif loftslagsbreytinga og aðlögun. Fyrir hverja 36 helstu loftslagsáhættu sem metin eru í EUCRA, höfum við einnig miðað að því að bera kennsl á eignarhald á áhættu og brýnar aðgerðir. Og við höfum haft samráð við fjölbreytta hagsmunaaðila í öllu matsferlinu, þ.m.t. sérhæfður vinnuhópur framkvæmdastjórnarinnar þar sem fleiri en 20 stjórnarsvið voru fulltrúar.

Hvert var þitt hlutverk í verkefninu?

Julie: Ferðin mín til EEA byrjaði í ágúst 2022, nokkrum mánuðum eftir upphaf EUCRA verkefnisins. Ég var hluti af kjarnahópnum til að samræma verkefnið. Það er erfitt að finna réttu orðin til að lýsa því hversu flókin samræming þessa verkefnis er, með um hundrað höfunda sem taka þátt, að hluta til úr ETC um aðlögun að loftslagsbreytingum og LULUCF og að hluta frá sameiginlegri rannsóknarmiðstöð framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins og öðrum samtökum, og mörg samskipti hagsmunaaðila.

Hans-Martin: Ég hef tekið þátt í EUCRA frá fyrstu samskiptum við framkvæmdastjórn Evrópusambandsins í byrjun 2022. Upprunalega hugmyndin fyrir EUCRA var fræðileg bók skrifuð af tæknilegum sérfræðingum. Frá upphafi lagði ég til nálgun með mun sterkari aðkomu hagsmunaaðila til að gera skýrsluna viðeigandi og gagnlega fyrir stefnumótendur.

Síðan þá hef ég gengið í gegnum gleðina og sársaukann við að klára verkefnið. Hins vegar er víðtæk upptaka í fjölmiðlum og pólitískra hagsmunaaðila á hæsta stigi eftir að skýrslan var sett á laggirnar sönnun þess að viðleitni okkar var þess virði.

Marianne: Ég er líka mjög ánægð með að hafa verið hluti af EUCRA kjarnateyminu nánast frá upphafi. Hlutverk mitt hefur verið að skipuleggja samskiptaþætti EUCRA, sem hefur falið í sér samræmingu við utanaðkomandi samstarfsaðila okkar auk þess að vinna með EEA samstarfsmönnum sem hafa borið ábyrgð á mismunandi þáttum heildarsamskipta og einnig gerð skýrslunnar. Í þessu samhengi kunnum við líka að meta það frábæra samstarf sem við höfum átt við EEA-teymi okkar í Brussel.

Hvað annað hefur tekið þátt í samskiptaáætlun EUCRA?

Marianne: Einn mikilvægasti þátturinn hefur verið samskiptin við hagsmunaaðila okkar — bæði þá sem taka þátt í matinu og þá sem við vonumst til að muni nýta sér skýrsluna. Annað svið sem við höfum lagt mikla áherslu á er skrif og myndefni og samstarfsmenn okkar hafa unnið frábæra vinnu við að gera efnið mjög grípandi og skýrt.

Þegar nær dregur útgáfudeginum beindist áherslan auðvitað að ytri útbreiðslu og tryggja að skýrslan njóti góðrar viðtöku í fjölmiðlum og öðrum, breiðari markhópum. Á heildina litið hefur þetta verið spennandi vinna og gaman að sjá hversu mikla athygli skýrslan fær núna.

Hvernig hefur skýrslan verið móttekin?

Hans-Martin: EUCRA hefur þegar lagt sitt af mörkum til að minna ákvarðanatökumenn á ýmsum stigum á að fyrirbyggjandi aðlögun að loftslagsbreytingum er ekki aðeins fyrir fjarlæg svæði heldur er það einnig nauðsynlegt í Evrópu. Endalaus ný hitamet og hörmulegir öfgaveðursviðburðir í Evrópu undanfarin ár hafa undirbúið jarðveginn fyrir móttöku þessara skilaboða. Mikill áhugi fjölmiðla í mörgum löndum hefur einnig fært evrópskum borgurum umræðuna um loftslagsáhættu og aðlögun sem munu brátt kjósa nýtt Evrópuþing.

Við höfum þegar fengið mörg boð um að kynna niðurstöður EUCRA, frá leiðtogafundum ráðherra til vinnuhópa ráðsins og frá seðlabönkum til innlendra umhverfisstofnana og áhættumatsstöðva. Þetta mun gera okkur kleift að kynna frekari viðeigandi þekkingu utan EUCRA, þar á meðal frá öðrum EEA skýrslum, Climate-ADAPT og Evrópska loftslags- og heilsueftirlitsstöðin

Hvað vonast þú til að verði niðurstaðan af þessari vinnu?

Julie: Að lokum vona ég að bæði EUCRA skýrslan sjálf og ferlið sem leiddi til hennar muni hjálpa til við að gera Evrópu öruggari gegn áhættunni sem stafar af loftslagsbreytingum og í samhengi við önnur umhverfis- og félagsmálamarkmið.

Hans-Martin: Ég vona líka að niðurstöður EUCRA geti styrkt aðlögunaráætlun nýju framkvæmdastjórnarinnar og að þær séu gagnlegar til að forgangsraða, bæði hvað varðar geira, kerfi í hættu og hvað varðar landfræðileg svæði. Fyrsta skrefið var þegar stigið þegar framkvæmdastjórnin samþykkti orðsendingu um loftslagsáhættu og viðnámsþol og Evrópuþingið hélt allsherjarumræður um EUCRA, báðar aðeins einum degi eftir birtingu EUCRA.

Hvaða önnur störf mun EEA gera á þessu sviði í náinni framtíð?

Hans-Martin: EEA mun birta frekari helstu vörur um aðlögun að loftslagsbreytingum í næsta mánuði, þar á meðal um aðlögun í borgum og um loftslagsbreytingar og heilsu, með áherslu á vatn. Auðvitað erum við líka að velta fyrir okkur hugsanlegri annarri útgáfu af EUCRA. Hins vegar, á næstu vikum og mánuðum, munum við einbeita okkur að því að dreifa niðurstöðum EUCRA skýrslunnar til fjölmargra hagsmunaaðila.