Kif nistgħu nagħmlu l-konsum u l-produzzjoni tat-tessuti aktar sostenibbli?

X’inhuma l-impatti ewlenin tat-tessuti?

Il-produzzjoni u l-konsum tat-tessuti fl-Unjoni Ewropea għandhom impatti sinifikanti fuq l-ambjent u l-klima. Filwaqt li kkontribwiet għall-Pjan ta’ Azzjoni tal-UE dwar l-Ekonomija Ċirkolari, l-EEA stmat fil-briefing tagħha dwar it-tessuti u l-ambjent li minn perspettiva taċ-ċiklu tal-ħajja globali, u għal pressjonijiet magħżula u li jistgħu jitkejlu, il-konsum tat-tessuti fl-Ewropa jikkawża bħala medja r-raba’ l-akbar pressjoni fuq l-ambjent u t-tibdil fil-klima, wara l-akkomodazzjoni, l-ikel u l-mobbiltà.

B’mod konkret, urejna li l-konsum tat-tessuti jikkawża t-tielet l-akbar użu tal-art u tal-ilma fil-katina tal-valur, u l-ħames l-akbar użu ta’ riżorsi materjali u emissjonijiet ta’ gassijiet serra. Bl-istess mod, it-tessuti jikkawżaw pressjonijiet u impatti fuq is-sustanzi kimiċi tagħhom u din is-sena se neżaminaw il-kwantitajiet u l-impatti tal-PFAs (sustanza perfluworoalkilata u polifluworoalkilata) fit-tessuti.

Ir-riżultati tagħna dwar it-tessuti ffurmaw bażi ta’ għarfien għall-Istrateġija tal-UE għal tessuti sostenibbli u ċirkolari li ħarġet f’Marzu 2022 u li bħalissa qed jintużaw mill-Parlament Ewropew fit-tħejjija tal-opinjoni tiegħu dwar l-istrateġija tal-UE għat-tessuti.

X’jiġri attwalment minn ħwejjeġ mormija fl-UE?

Il-biċċa l-kbira tat-tessuti użati fl-UE bħalissa jiġu mormija bħala parti mill-iskart muniċipali u mbagħad jiġu inċinerati għall-enerġija, iżda ma nafux il-volum eżatt ta’ dan il-fluss ta’ skart. Bħala medja, 38% tat-tessuti jingħataw għall-użu mill-ġdid u r-riċiklaġġ, iżda madwar 10% biss tal-ħwejjeġ partikolari jinbiegħu fl-istess pajjiż tal-UE u 10% addizzjonali f’pajjiżi oħra tal-UE. Il-biċċa l-kbira tal-bqija tat-tessuti partikolari mbagħad jiġu esportati lejn l-Afrika u l-Asja.

L-aħħar informazzjoni tagħna dwar it-tessuti “EU exports of used textiles in Europe’s circular economy” (‘Esportazzjonijiet tal-UE ta’ tessuti użati fl-ekonomija ċirkolari tal-Ewropa’) uriet li l-esportazzjonijiet tal-UE ta’ tessuti użati ttriplikaw f’żewġ deċennji għal kważi 1.7 miljun tunnellata fis-sena fl-2019.

Madwar 46% tal-ammont totali ġie esportat lejn pajjiżi fl-Afrika (l-aktar lejn it-Tuneżija, il-Gana u l-Kamerun), fejn ftit aktar minn nofshom intużaw mill-ġdid, il-bqija ntrema f’miżbla jew f’munzelli. Madwar 41% ġew esportati lejn l-Asja (l-aktar lejn il-Pakistan, l-Emirati Għarab Magħquda u l-Indja), fejn xi wħud mit-tessuti jiġu rriċiklati b’mod mekkaniku u xi wħud jiġu esportati mill-ġdid lejn pajjiżi oħra fl-Asja u fl-Afrika.

B’mod ġenerali, hemm inċertezza enormi dwar dawn l-esportazzjonijiet u dwar id-destin tat-tessuti tagħna użati fl-Afrika u b’mod partikolari fl-Asja. Bħalissa qed naraw ħafna interess kemm tal-midja kif ukoll tal-politika. L-Istati Membri kollha tal-UE għandhom obbligu li jiġbru t-tessuti separatament sal-2025, u wara dan nistennew li jiżdiedu l-ammonti ta’ tessuti użati mill-ġdid miġbura.

X’jistgħu jagħmlu dawk li jfasslu l-politika, in-negozji u l-konsumaturi biex inaqqsu l-impatti u l-esportazzjonijiet tat-tessuti użati?

Dawk li jfasslu l-politika diġà qed jaħdmu fuq kif l-aħjar inaqqsu l-impatti mit-tessuti użati esportati. Il-pajjiżi tal-UE issa qed jistabbilixxu skemi ta’ responsabbiltà estiża tal-produttur u nittamaw li dan jgħin, flimkien mal-inklużjoni tat-tessuti fid-Direttiva dwar l-Ekodisinn riveduta, li għandha l-għan li tagħmel it-tessuti sikuri u aktar sostenibbli mid-disinn tagħhom.

Separazzjoni aħjar u kodifikazzjoni biex issir distinzjoni bejn it-tessuti maħsuba għall-użu mill-ġdid u l-iskart tat-tessuti jista’ jkun utli wkoll. In-Negozji jistgħu jaħdmu wkoll biex iżidu l-kwalità, id-durabbiltà u l-possibbiltà ta’ tiswija tat-tessuti tagħhom, biex b’hekk ikunu jistgħu jdumu aktar, fost l-oħrajn. Il-konsumaturi jistgħu jixtru tessuti ta’ kwalità aħjar jekk ikunu jistgħu jagħmlu dan, jilbsuhom għal żmien itwal u jixtru tessuti użati mill-ġdid pereżempju.

Xi rwol jista’ jkollhom il-fibri b’bażi bijoloġika biex jagħmlu t-tessuti aktar sostenibbli?

Il-fibri bijoloġikament użati fl-ilbies u fi prodotti tessili oħra spiss jitqiesu bħala alternattivi aktar sostenibbli, iżda rapport tekniku miċ-Ċentru Ewropew għall-Ekonomija Ċirkolari u r-Riżorsi tal-EEA juri li din l-immaġni teħtieġ ċerta kawtela.

Filwaqt li l-fibri b’bażi bijoloġika joffru potenzjal li wieħed jitbiegħed minn tessuti sintetiċi magħmula mill-plastik (li prinċipalment huma derivati miż-żejt u l-gass), dawn jikkawżaw pressjonijiet ambjentali oħra, inkluż l-użu tal-ilma u tal-art relatat mal-attivitajiet agrikoli, id-deforestazzjoni u l-ipproċessar tal-fibri.

X’qed tagħmel l-Unjoni Ewropea biex tindirizza l-impatti negattivi tat-tessuti?

Filwaqt li tibni fuq l-għarfien ipprovdut mill-EEA u minn oħrajn, il-Kummissjoni Ewropea pproponiet strateġija ambizzjuża dwar il-prodotti sostenibbli f’Marzu 2022. L-istrateġija fiha għadd pjuttost sinifikanti ta’ inizjattivi konkreti ta' politika li jirregolaw l-industrija tat-tessuti.

Wieħed mill-elementi importanti ta’ dan huwa l-inklużjoni tat-tessuti fid-Direttiva riveduta tal-UE dwar l-Ekodisinn, bit-tama li jkun hemm disinn sikur u aktar sostenibbli. Element ieħor huwa l-inklużjoni tat-tessuti fil-passaport tal-prodotti tal-UE. Barra minn hekk, l-introduzzjoni ta’ skemi ta’ produtturi estiżi b’mod responsabbli fl-Istati Membri kollha tal-UE hija importanti. Kollox ma’ kollox, skont Euratex, hemm aktar minn 16-il biċċa ta’ leġiżlazzjoni li se jaffettwaw u jirregolaw it-tessuti fis-suq tal-UE fis-snin li ġejjin.

Hemm inizjattivi promettenti biex nimxu lil hinn mill-moda mgħaġġla madwar l-Ewropa?

L-Istrateġija tal-UE għat-Tessuti għandha viżjoni li “l-moda mgħaġġla ma tibqax attraenti” sal-2030. Jiena ngħid li l-moda attwali mqiegħda fis-suq hija ddominata mill-moda mgħaġġla. Il-parti tal-moda li mhijiex moda mgħaġġla, iżda ta’ kwalità għolja, li tista’ tissewwa u li ma tistax tissewwa fid-disinn, għad għandha sehem żgħir ħafna mis-suq.

Hemm inizjattivi promettenti, iżda għandhom diffikultà biex jikbru u jikkompetu b’mod mgħaġġel. Din hija t-tama u l-fiduċja tiegħi li l-implimentazzjoni tal-Istrateġija tal-UE għat-Tessuti, u forsi wkoll il-fokus fuq il-politika globali dwar it-tessuti, se jgħinu lill-industrija titbiegħed minn moda mgħaġġla lejn sistema ċirkolari u sostenibbli ta’ konsum u produzzjoni tat-tessuti.