Il-Ħamrija

Madankollu, il-ħamrija hija soġġetta għal talbiet kontinwi, xi drabi kunfliġġenti mis-soċjetà tagħna. L-abilità tal-ħamrija li tagħti servizzi ta’ ekosistema — f’termini ta’ produzzjoni ta’ l-ikel, bħala ġabra (pool) tal-bijodiversità u bħala regolatur tal-gassijiet, l-ilma u n-nutrijenti — hija għalhekk taħt pressjoni. Ir-rati osservati ta’ ssiġġillar, erożjoni, tnaqqis fil-materja organika u kontaminazzjoni tal-ħamrija kollha jnaqqsu r-reżiljenza tal-ħamrija jew il-kapaċità tagħha li tassorbi l-bidliet li hija esposta għalihom.

Fi ħdan l-iskeda ta’ żmien tal-ħajja umana, il-ħamrija tista’ titqies bħala riżorsa mhux rinnovabbli. Bħala soċjetà aħna neħtieġu li nimmaniġġjawha b’mod sostenibbli sabiex ingawdu l-benefiċċji tagħha. Minkejja l-firxa ta’ attivitajiet li finalment jiddependu fuq il-ħamrija, m’hemm l-ebda leġiżlazzjoni speċifika ta’ l-UE dwar il-ħamrija. Sal-lum, u għall-kuntrarju ta’ l-ilma u l-arja, il-protezzjoni tal-ħamrija hija indirizzata b’mod indirett jew fi ħdan politiki settorjali: l-agrikoltura u l-forestrija, l-enerġija, l-ilma, it-tibdil fil-klima, il-protezzjoni tan-natura, l-iskart u s-sustanzi kimiċi. In-nuqqas ta’ politika koerenti dwar il-ħamrija fil-livell ta’ l-UE huwa wkoll rifless fl-iskarsità ta’ data tal-ħamrija armonizzata.

Madankollu, fl-aħħar għaxar snin kien hemm progress fl-iżvilupp ta’ politika u sforzi għal data kkoordinata. L-Istrateġija Tematika tal-Ħamrija tal-Kummissjoni Ewropea mill-2006 tenfasizza l-ħtieġa li jiġi protett il-funzjonament tal-ħamrija bħala element essenzjali ta’ żvilupp sostenibbli. Fil-livell globali, il-kwistjonijiet rigward il-ħamrija qed jiġu indirizzati taħt il-kunċett usa’ ta’ degradazzjoni ta’ l-art (s’issa limitati għal żoni ta’ art niexfa) mill-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar il-Ġlieda kontra d-Deżertifikazzjoni (UNCCD). Aktar reċenti, il-kunċett ta’ preservazzjoni tal-funzjonijiet tal-ħamrija ġie integrat fil-kunċett ta’ newtralità ta’ degradazzjoni ta’ l-art bħala parti mill-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli (SDGs), li sar qbil fuqhom mill-Assemblea Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti fl-2015. L-SDGs jinkludu wkoll miri fuq il-kwalità tal-ħamrija, il-kontaminazzjoni tal-ħamrija, il-ġestjoni tas-sustanzi kimiċi u l-iskart. L-implimentazzjoni ta’ l-SDGs tista’ tipprovdi mezz importanti għal miżuri ta’ protezzjoni tal-ħamrija fl-Ewropa. Sforzi biex tiġi armonizzata u standardizzata l-informazzjoni dwar il-ħamrija għall-użu mill-pubbliku qed jipproċedu kif xieraq, kemm fil-livell globali kif ukoll f’dak Ewropew.

L-EEA tipproduċi valutazzjonijiet ibbażati fuq indikaturi fuq medda ta’ suġġetti dwar l-użu ta’ l-art u l-ħamrija taħt ir-raggruppament tematiku ta’ indikaturi ta’ l-użu ta’ l-art u l-ħamrija (sett LSI). Is-sett ta' LSI jinkludi indikaturi fuq it-teħid ta’ l-art, l-impermeabbiltà, il-ġestjoni ta’ siti kkontaminati, l-umdità tal-ħamrija, l-erużjoni tal-ħamrija u l-karbonju organiku tal-ħamrija. L-indikaturi fuq il-frammentazzjoni u r-riċiklaġġ tal-art huma ppjanati. Is-servizzi ta’ monitoraġġ ta’ l-art ta’ Copernicus jiffaċilitaw aġġornamenti regolari ta’ diversi minn dawn l-indikaturi. L-EEA tippubblika b’mod ugwali valutazzjonijiet ad-hoc dwar suġġetti speċifiċi relatati mal-ħamrija, bħal effiċċjenzja tar-riżorsi tal-ħamrija f’żoni urbanizzati, jew nutrijenti tal-ħamrija u tagħbija tal-metall għall-ambjent.

Fil-funzjoni tas-suġġett, l-EEA tikkoopera mal-kollegi mill-Kummissjoni Ewropea (b’mod partikolari maċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka (JRC) u d-DĠ Ambjent), ir-rappreżentanti ta’ l-Eionet miċ-Ċentru ta’ Referenza Nazzjonali għall-Użu tal-Ħamrija u l-Art, u Ppjanar Spazjali, jew netwerks u esperti oħrajn Ewropej. L-isħab globali jinkludu: is-Segretarjat ta’ l-UNCCD, is-Sħubija Globali tal-Ħamrija (Global Soil Partnership), l-Inizjattiva tal-Indikatur ta’ l-Art Globali (Global Land Indicator Initiative) (ffaċilitata mill-UN-Habitat) u l-Programm tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Ambjent.

Ix-xogħol ta’ l-EEA f’dan il-qasam tematiku ilu jiġi appoġġjat miċ-Ċentri Tematiċi Ewropej (ETCs) rileventi mill-1996, l-ETC fuq is-sistemi Urbaniċi, tal-Art u tal-Ħamrija (ETC/ULS), li ilu attiv mill-2014, bħalissa jappoġġja x-xogħol ta’ l-EEA fuq il-ħamrija. Fl-2007, l-attivitajiet tad-data tal-ħamrija ġew trasferiti għaċ-Ċentru Ewropew tad-Data tal-Ħamrija fil-JRC.