De economie van de biodiversiteit: kan boekhouding de natuur helpen redden?

Een sectordoorsnijdend begrip is van essentieel belang voor doeltreffende actie. Dit zou kunnen zijn om inzicht te krijgen in de rol van de natuur bij het mogelijk maken van economische activiteiten, het effect van economische activiteit op de biodiversiteit, de kosten en baten van beleidsopties om deze effecten aan te pakken of de beoordeling van de meervoudige voordelen van investeringen in de natuur. Dat is wat we proberen te doen bij UNEP-WCMC. Onze werkzaamheden hebben onder meer betrekking op beschermde gebieden, landbouw, duurzame financiering, toerisme, handel, infrastructuur en de blauwe economie.

Onlangs publiceerden we een document over een enorme hoeveelheid werk dat de afgelopen jaren is geproduceerd. Het wijst er allemaal op dat de onderliggende oorzaken van biodiversiteitsverlies buiten de instandhoudingssector moeten worden aangepakt. We moeten de manier veranderen waarop we voorzien in menselijke behoeften en wensen, om ervoor te zorgen dat de wereldeconomie binnen de beperkingen van de planeet opereert.

Dit kan betekenen dat de economische waarde van de natuur veel zichtbaarder moet worden gemaakt en dat er rekening mee moet worden gehouden. Maar dit is slechts een onderdeel daarvan. Zoals in de evaluatie van Dasgupta werd benadrukt, houdt een groot deel van het probleem verband met een institutioneel falen — hoe we economische en financiële activiteiten reguleren en hoe we de vooruitgang meten.

Wat zijn de punten die u uit de evaluatie van Dasgupta wilt benadrukken?

De evaluatie van Dasgupta schrikt niet terug voor de omvang van de uitdaging waarmee wij worden geconfronteerd. Het benadrukt dat er grootschalige veranderingen nodig zijn om het aanbod van natuurlijk kapitaal te vergroten en onze eisen van de biosfeer te verminderen. Deze veranderingen moeten worden geschraagd door ambitieniveaus, coördinatie en politieke wil die ten minste even groot zijn als die van het Marshallplan dat na de Tweede Wereldoorlog werd gelanceerd. Hieruit blijkt dat we zowel tussen regeringen als over internationale grenzen heen moeten samenwerken.

Het onderstreept het belang van onderwijs en het waarderen van onze plaats in de natuur, zodat wij bereid zijn de maatregelen te nemen en te handhaven die we nodig hebben. Het markeert ook de rol van het individu. We nemen allemaal beslissingen die van invloed zijn op de natuur, zodat we deel kunnen uitmaken van de verandering. Zo heb ik onlangs mijn bank- en pensioenplan gewijzigd.

Wat voor governancestructuren hebben we nodig om dit ‘institutionele falen’ te verhelpen?

Met onze partners van het Cambridge Conservation Initiative kijken we naar het soort governance dat nodig is om landschappen te beheren met meerdere voordelen, waaronder biodiversiteit. We zien dat er verschillende organisaties zijn met verschillende mandaten en belangen die binnen verschillende, maar elkaar overlappende administratieve grenzen werken, waarvan er geen enkele in overeenstemming is met ecologische grenzen. Er kan zelfs sprake zijn van een internationale dimensie, bijvoorbeeld als er internationale handels- en investeringsbelangen zijn. Hoe wegen we internationale belangen af tegen de doelstellingen van de lokale bevolking en de biodiversiteitsdoelstellingen op nationaal niveau? Het is een uitdaging op het gebied van governance.

Volgens het werkprogramma New Nature Economy van het World Economic Forum is ongeveer de helft van het bruto binnenlands product (bbp) van de wereld matig tot sterk afhankelijk van de natuur en is deze afhankelijkheid niet geconcentreerd © Chiara Bonvento, REDISCOVER Nature/EEA 49 in de grote landbouwproducerende landen van de wereld vanwege de mondiale handelsbetrekkingen.

Hoe wegen we internationale belangen af tegen de doelstellingen van de lokale bevolking en de biodiversiteitsdoelstellingen op nationaal niveau? Het is een uitdaging op het gebied van governance.

Het veranderen van de relatie tussen onze economieën en biodiversiteit gaat niet alleen over een akkoord over een goed kader voor de periode na 2020 in het Verdrag inzake biologische diversiteit, maar ook over de toepassing ervan door andere internationale instellingen — in dit geval de Wereldhandelsorganisatie. Gelukkig wordt er enige vooruitgang geboekt. Zo probeert de Overeenkomst inzake klimaatverandering, handel en duurzaamheid te bepalen hoe handelsregels de klimaat- en duurzaamheidsdoelstellingen kunnen ondersteunen.

Net als in alle bestuursstructuren is het van essentieel belang te beschikken over een handhavingsmechanisme. Uiteindelijk hangt dit af van de toezegging van de landen en hun leiders om voldoende middelen toe te wijzen om het verlies aan biodiversiteit aan te pakken. Ook hier zijn er enkele bemoedigende ontwikkelingen, zoals de Europese Green Deal en de Leidersgelofte voor de Natuur van de VN-top over biodiversiteit in 2020. Zoals echter uit de evaluatie van Dasgupta naar voren komt, is gecoördineerde actie op enorme schaal nodig.

Wat voor sociale ongelijkheden houden verband met het verlies aan biodiversiteit?

Ten eerste is er sprake van impactongelijkheid tussen landen. Dankzij handel kunnen we plaatsen hebben waar de voetafdruk van de mensheid groter is dan de lokale capaciteit van de natuur om die voetafdruk te leveren. Als we dit wereldwijd bekijken, betekent dit dat de rijkere landen via handel het biodiversiteitsverlies overal ter wereld in de hand werken. Als we uitzetten hoe landen presteren op de index voor menselijke ontwikkeling ten opzichte van hun ecologische voetafdruk, blijven slechts zeer weinig landen met een hoge indexscore voor menselijke ontwikkeling binnen een gelijk aandeel van de mondiale biocapaciteit.

Dan zijn er verschillen binnen de samenleving. Voortbouwend op bovenstaand handelsvoorbeeld geeft het, als we in aanmerking nemen dat de voordelen van handel niet noodzakelijkerwijs bij de armsten in de samenleving terechtkomen, een verontrustend beeld. Dit komt doordat de armsten in de samenleving waarschijnlijk ook de grootste kosten zullen dragen van een verlies aan biodiversiteit als gevolg van de handel, aangezien zij in hun dagelijks leven het sterkst afhankelijk zijn van de natuur.

Ten slotte is er sprake van intergenerationele ongelijkheid. Na onlangs “Een leven op onze planeet” van David Attenborough te hebben gelezen, jaagt het intergenerationele punt me angst aan. Onze wereld verandert zeer snel. Uit een analyse van de evaluatie van Dasgupta door het Natural History Museum en Vivid Economics is ook gebleken dat, als we actie op het gebied van biodiversiteit met tien jaar uitstellen, de kosten van het stabiliseren van het verlies 50 aan biodiversiteit verdubbelen en dat de kans om een niveau van biodiversiteit te behouden dat vergelijkbaar is met dat van vandaag verdwijnt. De urgentie om nu te handelen is dus ook duidelijker dan ooit.

Kan het nieuwe boekhoudsysteem van de VN een verandering teweegbrengen in de manier waarop we de natuur waarderen?

De evaluatie van Dasgupta suggereert dat we onze welvaart moeten gaan meten als maatstaf voor de economische vooruitgang, in plaats van ons inkomen of activiteitsniveau zoals weergegeven in het bbp. Voorgesteld wordt om onze vooruitgang te meten op basis van inclusieve rijkdom, waaronder natuurlijk kapitaal. Dit idee is ingebed in het nieuwe systeem van milieuboekhouding — ecosysteemboekhouding (SEEA-EA) van de VN, aangezien onze ecosystemen een cruciaal onderdeel vormen van het natuurlijke kapitaal.

We zien nu al de gevolgen van het nieuwe systeem in ons werk. De richtsnoeren van de SEEA-EA hebben het bereik van biodiversiteitsgegevens uitgebreid. In plaats van dat ze van belang zijn voor het ministerie van Milieu, worden gegevens nu verzameld en verspreid door bureaus voor nationale statistieken, die vervolgens worden gecontroleerd door diensten voor economische planning, die vervolgens een beleid ter bescherming van de natuur bepleiten, maar vanuit het oogpunt van sociaal-economische vooruitgang. Het is heel spannend en veelbelovend.

Bent u optimistisch over ons vermogen om de manier waarop we met de natuur omgaan en haar waarderen te veranderen?

Ik denk dat mensen willen veranderen en meer van regeringen willen dan woorden. Ik denk ook dat COVID-19 ons een beetje heeft wakker geschud.

Ook in de evaluatie van Dasgupta ligt de nadruk op het idee van sociaal geïntegreerde voorkeuren, wat betekent dat het gedrag en de praktijken van een persoon worden beïnvloed door het gedrag en de praktijken van anderen. Dit biedt de hoop dat een wijdverbreide gedragsverandering mogelijk is, tegen lagere kosten dan we zouden verwachten als mensen willen meedoen. De huidige mode van meer door planten gedomineerde voedingspatronen zou een goed voorbeeld kunnen zijn.