Elektrikli araçlar: sürdürülebilir bir hareketlilik sistemine doğru

Günümüzde Avrupa'da hangi tür elektrikli araçlar kullanılıyor?

Bu günlerde birkaç farklı tür var. Binek araçlar hakkında konuşursak sadece bataryalı elektrikli araçlar (sadece elektrik motoruyla desteklenen) ve hem elektrik motoru hem de içten yanmalı motoru olan fişli hibrit arabaların farklı türlerini sayabiliriz.

Elektrikle çalışan başka araç tipleri de var. Yollarda giderek daha çok elektrikli bisiklet, minibüs ve otobüs kullanıldığını görüyoruz. Diğer taşıma şekillerine gelince, lokomotiflerimiz, feribotlarımız, gemilerimiz ve küçük botlarımız var.

Elektrikli araçlar Avrupa'da ne kadar yaygın?

Hem sadece bataryalı araçlar hem de fişli hibritlerden, her yıl giderek daha fazla elektrikli binek araç satıldığını görüyoruz. Geçen yıl AB'de yaklaşık 150.000 yeni elektrikli araç satıldı. Satışlar yüzde açısından hızla artsa da, 2015'te %1,2 ile toplam satışın hala küçük bir bölümünü oluşturuyor. Ayrıca yoldaki araçların yalnızca yaklaşık %0,15'inin elektrikli olduğunu tahmin ediyoruz. Başka bir deyişle, her 700 binek araçtan sadece biri. Bahsedilmesi gereken önemli bir ülke de elektrikli araç satışlarında başı çeken Norveç. Geçen yıl burada yaklaşık 34.000 yeni elektrikli araç satıldı: bu rakam bütün yeni arabaların beşte biri demektir.

Elektrikli araçlar için Avrupa politikası nedir?

AB, taşımacılık sistemini karbonsuzlaştırmaya ve geleneksel yanmalı motor teknolojileri ve yakıtlarına alternatifleri desteklemeye kendini adamıştır. Elektrikli araçlar sadece bir unsurdur. Bazı politikalar yenilenebilir yakıtların ve elektriğin geliştirilmesini desteklerken; diğerleri Avrupa'daki şarj etme noktaları gibi elektrikli araçlar için ihtiyaç duyulan altyapıyı hedeflemektedir. Belirli mevzuatlar yeni araçların kilometre başına ne kadar karbondioksit (CO₂) salımı yapabileceğine dair hedefler belirlemektedir. Bunlar elektrikli araçlar dahil olmak üzere düşük emisyonlu araçların üretimini teşvik etmeye yardım etmiştir.

Araç filosuna elektrikli araçları dahil etmek neden önemlidir?

Taşımacılıkta fosil yakıt kullanımı bölgesel hava kalitesine ve iklimimize zarar vermektedir. Bu durum, CO₂ ve nitrojen oksitler ve parçacıklı madde gibi zararlı hava kirleticilerin egzoz emisyonları aracılığıyla gerçekleşir. Yol trafiği de tüm Avrupa'da gürültünün uzak ara en önemli nedenidir. Açıkça, özellikle kullanılan elektrik yenilenebilir kaynaklardan geliyorsa, filoya elektrikli araçların dahil edilmesi toplam sera gazı (SG) emisyonlarını ve hava kirliliğini önemli ölçüde azaltabilir. Ancak elektrik fosil yakıtlardan elde edildiğinde bile, azalan bölgesel hava kirliliği ve gürültü düzeyleri düşünüldüğünde kentsel çevre hala elektrikli araçlara geçiş yapmaktan fayda sağlayabilir.

Neden elektrikli araçlar bazı ülkelerde diğerlerinden daha yaygın?

Neredeyse bütün ülkeler elektrikli cihazları teşvik etmek için bir şeyler yapıyor, fakat oldukça az sayıda ülke satışlarda büyük artışları başarılı şekilde sağlamıştır. Örneğin, 2015'te yeni elektrikli araçların yüzde doksanı sadece altı AB Üye Ülkesinde, yani Danimarka, Fransa, Almanya, İsveç, Hollanda ve Birleşik Krallık'ta, satılmıştır. Norveç, daha önce bahsedildiği gibi, bu alanda önde gitmektedir ve tam bir teşvik paketi kullanan ülkelere iyi bir örnektir. En etkili önlemlerden biri, elektrikli araçların fiyatını geleneksel araçlara yaklaştıran satın alma sübvansiyonları gibi görünmektedir. Diğer teşvikler yıllık vergi indirimi veya ücretsiz şarj, ücretsiz park veya elektrikli araçlar için otobüs hatlarının kullanımı gibi bu araçlara sahip olmanın maliyetinin azaltılmasını kapsamaktadır.

Başka ne zorluklar beklenmektedir?

Tüketicilerin elektromobiliteyi daha geniş çapta benimseyebilmesi için teknoloji hala geliştirilmeye ihtiyaç duymaktadır. Örneğin, sürüş aralığı daha uzun olmalıdır ve şarj etme hızı daha çabuk olmalıdır. Halen, en hızlı şarj etme istasyonlarında bir aracın 100 km sürüş için şarj edilmesi 20-30 dakika almaktadır. Aynı zamanda, elektromobilitenin faydalarından tam olarak yararlanmak için halka açık şarj noktalarını geleneksel yakıt istasyonları kadar yaygın hale getiren daha iyi bir altyapıya ve yenilenebilir enerji üretiminin genişletilmesine ihtiyacımız var. Elektrikli araçlar aynı zamanda geleneksel araçlardan daha pahalı.

Geleneksel araçları elektrikli olanlarla değiştirmenin, taşımacılıkla ilişkilendirdiğimiz sorunların çoğunu çözmeyeceği bilinmelidir. SG emisyonları, hava kirliliği ve gürültüyü azaltmaya yardımcı olan elektrikli araçlar, trafik sıkışıklığı veya yeni yol altyapısı ve park alanı ihtiyacı gibi diğer sorunları çözmeyecektir. Taşımacılığı gerçekten sürdürülebilir kılmak için, toplum olarak araçlara bağımlılığımızı azaltmanın yenilikçi yollarına bakarak tüm hareketlilik sistemimiz üzerinde yeniden düşünmeliyiz. Buna araba paylaşımı düzenlemelerini kullanma, daha iyi bir toplu taşıma altyapısı geliştirme ve düşük veya sıfır emisyonlu taşıma şekillerinin artırılması gibi değişiklikler dahil edilebilir.

AÇA elektrikli araçlarla ilgili ne yapıyor?

Bu sonbaharda elektrikli araçlar hakkında iki yayın yapacağız: Avrupa'da elektrikli araçlar hakkında mevcut bilgiyi özetleyen bir rehber ve 2050'ye kadar elektrikli araçların büyük ölçekli alımına yönelik varsayımla ilişkili enerji sistemi ve çevre üzerinde potansiyel etkilerin bazıları hakkında kısa bir ileri dönük bilgilendirme.

Magdalena Jóźwicka